Cuốn sách mới, Mothers of Zion, tôn vinh những người phụ nữ đầy đức tin và kiên cường đã giúp xây dựng Nhà thờ Tin lành da đen ở Anh. Cuốn sách do Juliet Coley và mẹ của cô, Lilieth Coley-Wright, biên tập được sinh ra từ mong muốn công nhận những nỗ lực của những người phụ nữ Caribbean thuộc thế hệ Windrush.
Christian Today đã trò chuyện với Juliet để tìm hiểu thêm về những năm đầu của những người nhập cư Caribbean ở Anh và di sản mà những người phụ nữ này để lại trong Nhà thờ Tin lành.
CT: Những người phụ nữ đã phải đối mặt với những khó khăn gì khi xây dựng các nhà thờ Tin lành trong một đất nước xa lạ với họ?
JC: Tôi là một đứa trẻ Windrush nên tôi có kinh nghiệm trực tiếp về cuộc sống trong Nhà thờ Tin lành. Tôi nhớ được ở trong các hội trường nhà thờ và chúng khá hôi. Mọi người sẽ vào với xô và cây lau để lau chùi nhà thờ sau một bữa tiệc vào đêm trước khi chúng tôi có buổi lễ Chúa Nhật. Tôi được biết họ gặp khó khăn khi thuê hội trường. Nếu bạn tổ chức một bữa tiệc thì không sao, nếu bạn là một nhà thờ thì họ không quan tâm.
Họ phải làm việc, nuôi con, đối phó với phân biệt chủng tộc và đảm nhận vai trò của mình trong nhà thờ. Nếu những người phụ nữ trong nhà thờ bị lạm dụng trong hôn nhân, họ phải sống chung với nó vì ly hôn bị coi là điều xấu xa bởi nhà thờ. Họ cũng gặp phải các vấn đề sức khỏe tâm thần nhưng lại được coi là thiếu sự kiên cường nên họ chỉ cắn răng và tiếp tục cuộc sống.
CT: Phụ nữ có ảnh hưởng đến sự hình thành của Nhà thờ Tin lành da đen ở Anh như thế nào?
JC: Rất có ảnh hưởng, tuy nhiên, tôi không nghĩ họ được công nhận cho sự đóng góp của mình. Gia đình của những người phụ nữ được trình bày trong cuốn sách đã rơi lệ khi thấy mẹ họ được công nhận. Sự ảnh hưởng của họ rất mạnh mẽ bởi vì họ là những người như con ong chăm chỉ làm việc. Họ sẽ nấu ăn, may quần áo cho dàn hợp xướng, và giữ cho thanh niên tuân thủ.
CT: Nhiều người thuộc thế hệ Windrush đã gặp phải phân biệt chủng tộc ở Anh, bao gồm cả từ các nhà thờ. Điều này có ảnh hưởng đến sự phát triển của Nhà thờ Tin lành ở đây không?
JC: Có chứ, nó ngăn họ trở nên tự mãn. Rất nhiều nhà thờ nằm trong phòng khách. Phòng khách là nơi bắt đầu của nhiều nhà thờ lớn của chúng tôi. Số người tham dự tăng lên và hàng xóm phàn nàn nên họ chuyển sang các hội trường.
CT: Trong phần mở đầu của cuốn sách, bạn viết: “Tôi cười, cười và mắt tôi tràn ngập nước mắt khi đọc những hồ sơ của những người anh hùng vĩ đại không được ca ngợi trong cuốn sách này.” Có một câu chuyện cụ thể nào làm bạn cảm động không?
JC: Có rất nhiều. Mẹ của Giám mục John Francis, Elfreda Elizabeth Francis, được đề cập trong cuốn sách. Bà ấy bị chẩn đoán ung thư giai đoạn cuối và được gửi về nhà để chết. Cộng đồng nhà thờ đã cầu nguyện cho bà ấy và khi bà ấy quay lại bác sĩ, họ nói họ không thể tìm thấy khối u; bà ấy đã được chữa lành. Một thời gian sau đó, bà ấy sinh ra John Francis, vì vậy nếu bà ấy chết vì ung thư, chúng ta sẽ không có Giám mục John Francis.
Có một người mẹ là mục sư Tin lành già nhất ở Anh. Bà ấy vẫn còn giảng dạy vào năm 95 tuổi trong Covid. Tên của bà ấy là Mother Amy Williams. Bà ấy được đề cử cho MBE và gia đình bà ấy đã nhận được thông báo qua e-mail để đến cung điện để nhận nó. Ngày họ nhận được e-mail đó, bà ấy đã được đưa vào bệnh viện và qua đời, có nghĩa là bà ấy không thể nhận MBE. Điều đó làm tôi xúc động vì gia đình bà ấy nói rằng phần thưởng của bà ấy là ‘những ngôi sao trên chiếc vương miện của bà ấy.’
Tôi rất tự hào khi đã có thể ghi lại với mẹ tôi những câu chuyện này cho kỷ niệm 75 năm của Windrush. Rất nhiều người thuộc thế hệ Windrush đã bị chính phủ xử sự cách đáng khinh, và đáng chê. Chúng tôi không chỉ xuất hiện trên các con tàu, chúng tôi được mời và đi trên các con tàu để giúp xây dựng đất nước này sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
CT: Bạn đã học được những bài học quý giá gì khi nói chuyện với những người phụ nữ được đề cập trong cuốn sách?
JC: Di sản của vùng Caribbean là xương sống của cộng đồng da đen. Phân biệt chủng tộc làm cho đức tin của họ mạnh mẽ hơn và xây dựng sự kiên cường. Cộng đồng nhà thờ đã chống lại sự cô đơn bằng cách có nhau để dựa vào. Họ có người trông trẻ sẵn sàng với mỗi người bạn hoặc chị em nhà thờ. Hôn nhân là điều thiêng liêng và mọi người ở bên nhau vì đức tin của họ. Những kỹ năng như gây quỹ, nấu ăn, làm bánh và may vá cũng được truyền lại và sử dụng khi liên quan đến các dàn hợp xướng, đám cưới, lễ rửa tội và các buổi lễ.
CT: Tựa đề ‘Mothers of Zion’ xuất phát từ đâu?
JC: Mẹ của một người bạn tôi đã qua đời, và tôi đã đi dự một buổi lễ tạ ơn trước khi an táng. Khi chúng tôi ngồi đó, có một bức ảnh của bà này và nó có ghi trên đó ‘Mother of Zion’. Tôi ngồi đó và lắng nghe tất cả những người lên phát biểu về bà ấy. Bà ấy là một đầu bếp giỏi, bà ấy là một thợ may, bà ấy là người mà họ có thể tin tưởng. Cơ bản là bà ấy là một người mẹ của Zion. Tôi nghĩ về tất cả những người phụ nữ mà tôi đã lớn lên với họ, họ cũng giống như vậy và đó thực sự là nguồn cảm hứng.
CT: Cuốn sách đã được đón nhận như thế nào kể từ khi phát hành?
JC: Nó đã rất phi thường. Tôi không nghĩ nó sẽ như vậy. Đối với tôi, trong dài hạn, cuốn sách này là về di sản. Tôi đã nhận được phản hồi rất tốt. Mọi người đã nói rằng nó đã khai phá ra một cái gì đó trong một ý nghĩa rằng câu chuyện của những người phụ nữ này chưa bao giờ được kể. Nó được viết cho mục đích di sản và không phải để bán hàng nghìn bản sao. Chúng tôi đã tổ chức một buổi ra mắt qua Zoom vì các bà mẹ và các con của họ ở khắp nơi trên thế giới. Chúng tôi có gần 200 người trên Zoom. Chúng tôi có các bà mẹ phát biểu và các mục sư của họ cũng nói. Một số người mẹ trong cuốn sách đã có ảnh hưởng đến cuộc sống của các mục sư.
CT: Nhà thờ Tin lành là một trung tâm và cộng đồng cho những người nhập cư da đen từ vùng Caribbean. Một ngôi nhà xa xôi. Bạn có nghĩ rằng văn hóa này đã thay đổi trong Nhà thờ Tin lành ngày nay không?
JC: Tôi nghĩ nó đã thay đổi. Tôi nghĩ rằng rất nhiều đứa trẻ của thế hệ Windrush cảm thấy cha mẹ họ khá nghiêm khắc nên khi họ có con họ không nuôi dạy con họ với loại kỷ luật mà các người mẹ Zion thực hiện. Khi tôi vào nghề giáo viên, tôi đã hoảng sợ trước thế hệ tiếp theo mà tôi dạy vì giá trị của họ không phải là những giá trị mà tôi được nuôi dưỡng.
Một số thế hệ trẻ đã chọn không còn truyền thống về việc nuôi dạy con cái của họ. Sau khi mẹ tôi đến đây, chúng tôi đã tiếp nhận tất cả các giá trị và các quy tắc của văn hóa Caribbean. Chúng khá cứng nhắc nhưng chúng rất tốt cho chúng tôi được nuôi dưỡng trong một xã hội Anh với các quy tắc và văn hóa của Anh. Rất nhiều thế hệ sau tôi coi các giá trị của Windrush là lỗi thời và như vậy nhà thờ không đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của họ.
CT: Rất nhiều người mẹ được đề cập trong cuốn sách đã có cháu và chắt. Bạn nghĩ Nhà thờ Tin lành sẽ trông như thế nào qua các thế hệ sắp tới, đặc biệt là khi Anh ngày càng trở nên phi tôn giáo?
JC: Mặc dù chúng ta đang thích ứng và thay đổi một chút, nhưng Lời Chúa vẫn không đổi, Chúa vẫn không đổi, và thông điệp vẫn không đổi. Miễn là điều đó không thay đổi, Nhà thờ Tin lành sẽ tiếp tục mạnh mẽ và rực rỡ hơn. Tôi thấy rằng những người già không phải là số đông nữa, điều đó là một điều tốt. Chúng ta đang có nhiều người trẻ hơn đến. Nếu chúng ta tiếp tục duy trì các giá trị và Lời Chúa không thay đổi, tôi nghĩ Nhà thờ Tin lành sẽ sống mãi mãi.
